Barcelona is de hoofdstad van de autonome regio Catalonië, en met 1,610.000 inwoners, na Madrid de grootste stad van Spanje. De autonome regio Catalonië bestaat uit de provincies Barcelona, Tarragona, Girona en Lleida.
Barcelona ligt aan de Middellandse Zee en op 120 km van de Pyreneeën en de grens met Frankrijk. Het ligt ingeklemd tussen de Sierra de Collserola aan de oostkant, De rivier de Besös aan de noordkant en de rivier de Llobregat aan de zuidkant. Het hoogste gedeelte van de stad is de berg Tibidabo met 515 m.
Barcelona is, met Madrid, de belangrijkste stad van Spanje op economisch, cultureel en architectonisch gebied. Staat ook wereldwijd bekend als de hoofdstad van het Modernisme.
Het is ook de stad van Antoni Gaudí ontwerper en bouwer van onder anderen de Sagrada Familia, Casa Milá, Casa Batlló en Parque Güell.
Rond en in het oude centrum, de Barrio Gótico, kun je nog steeds de restanten van de oude stadsmuren zien, samen met veel gebouwen uit de vroege en middeleeuwen die vandaag de dag nog in gebruik zijn, zoals het Palau van de Generalitat en het Gemeentehuis van Barcelona, beide in de Plaza Sant Jaume.
Barcelona is veel meer dan de Sagrada Familia en de Ramblas. Het heeft prachtige stranden en een levendig uitgaansleven. Je kan met recht zeggen dat de stad nooit slaapt.
Over de naam doen veel theorieën de ronde, de meest waarschijnlijke is dat Julius Cesar de stad “Iulia Augusta Patema Faventia Barcino” kortweg Barcino noemde toen die onder zijn protectoraat kwam. Later, in de middeleeuwen, werd de naam verschillende keren veranderd. Zo werd het Barchinona, Barcalona en Barchelona. De inwoners zelf noemen hun stad gewoonlijk "Barna".
De oorsprong van Barcelona is nog steeds een raadsel. Wel is bekend dat de streek tekenen van menselijk bewoning vertoont van ongeveer 5500 v. C.
De stad is door de eeuwen heen in handen geweest van vele volkeren waaronder de Iberiërs, Carthagers, Romeinen, Joden, Goten en Moren.
In tegenstelling tot wat sommige beweren is Barcelona of Catalunya nooit een koninkrijk geweest. Wel de hoofdhaven en een van de belangrijke steden van het Koninkrijk Aragon. Door een dynastieke huwelijk verviel in 1137 de Graafschap Barcelona aan de koning van Aragon. Vanaf dat moment was de titel van Graaf van Barcelona voorbehouden aan de kroonprins van Aragon.
Barcelona word nu nog aangeduid als "La Ciudad Condal" wat letterlijk "De Graafstad" betekent.
In de vijfde eeuw werd de stad veroverd door de Visigoten aan de Romeinen. In de achtste verloren de Visigoten de stad aan de Moren en deze werden in 801 uit Barcelona verdreven door het Frankische Rijk van de Karolingers. Aan het eind van de tiende eeuw kwam de stad in handen van het Koninkrijk Aragon en werd bestuurt door Graaf Borrel II. Onder zijn leiding werd Barcelona een belangrijke graafschap van Aragon. In 1469 door het huwelijk tussen Isabella I van Castilië en Ferdinand II van Aragon en daarmee het ontstaan van het huidige Spanje, verviel de Graafschap aan de Spaanse Kroon.
In de dertiende eeuw werd Barcelona de hoofdstad van het Koninkrijk Aragon en, na Genua en Venetië, de belangrijkste haven van de Middellandse Zee.
Tussen 1701 en 1713 brak de Spaanse Successieoorlog uit waarin de koning van Frankrijk Lodewijk XIV en keizer Leopold I van Duitsland om de Spaanse kroon streden nadat de Spaanse koning Karel II kinderloos was overleden. In deze oorlog koos Barcelona voor de kant van Duitsland. Echter, tijdens de Vrede van Utrecht werd de Spaanse kroon toegewezen aan Lodewijks kleinzoon Filips V met de voorwaarde dat hij geschrapt zou worden als Franse troonopvolger. Hierdoor verloor Catalunya de autonomie en onafhankelijkheid die binnen het Spaanse Koninkrijk had genoten.
Een grote mate van autonomie werd weer verkregen na de dood van dictator Franco en met het oprichten van de Spaanse Comunidades Autonomas in 1979.
Barcelona organiseerde in 1888 en in 1929 de Wereldtentoonstelling. En met de organisatorisch en economische steun van de rest van Spanje, organiseerde Barcelona de Olympische Zomerspelen van 1992.
In de Fira de Barcelona worden regelmatig belangrijke internationale beurzen gehouden. Een van de belangrijkste is de jaarlijkse 3GSM World Congress die in een week meer dan 100.000 bezoekers trekt.
Barcelona kent een rustig mediterraan klimaat met lange zomers en milde winters. De gemiddelde jaartemperatuur zit rond de 15 graden Celsius. Van de zomer, en vooral in de warmere maanden, stijgt de temperatuur boven de 30 graden. Van de winter is het gemiddelde 10 graden.
De neerslag concentreert zich voornamelijk in de form van korte maar zeer heftige regenbuien. Deze zorgen voor de totale jaarlijkse neerslag in slechts een paar dagen.